Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Mikołowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Mikołowie IV Wydział Pracy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Witkowska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Arkadiusz Żyła

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2023 r.

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej

o wynagrodzenie za pracę z tytułu 14-tej pensji i ekwiwalent za deputat węglowy

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9 460,78 zł ( dziewięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt złotych 78/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 lipca 2018 r. tytułem 14 –stej pensji za 2016 r.;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4 172,40 zł ( cztery tysiące sto siedemdziesiąt dwa złote 40/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 października 2018 r. tytułem ekwiwalentu za deputat węglowy za 2016 r.;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 700,00 zł ( dwa tysiące siedemset złotych 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku, tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 750,00 zł
( siedemset pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem opłaty sądowej od pozwu.

Sygn. akt. P 8/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 lutego 2023r. powód M. J. domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 9 460,78 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem 14 –stej pensji za 2016r. i kwoty 4 172,40 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem deputatu węglowego za 2016r. wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazał, iż z mocy porozumienia zbiorowego z dnia 11 czerwca 2018r. postanowiono dokonać nadpłaty wyłącznie na rzecz zatrudnionych nadal pracowników, świadczeń w postaci 14 – stej pensji i deputatu węglowego za 2016r., które to świadczenia zostały zawieszone mocą porozumienia z dnia 16 września 2015r. Powód wskazał, że jego stosunek pracy w pozwanej ustał w okresie przed zawarciem porozumienia z dnia 11 czerwca 2018r, przez co nie był już pracownikiem pozwanej w dniu podpisania porozumienia. Powód był zatrudniony w roku 2016. Wskazał, iż porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r. narusza zasady równego traktowania pracowników. Nadpłata, zdaniem powoda, zgodnie z zasadą równego traktowania pracowników, powinna dotyczyć wszystkich pracowników zatrudnionych w 2016r. niezależnie od tego, czy nadal w 2018r. pozostawali w stosunku pracy.

W odpowiedzi na pozew pozwany domagał się oddalenia powództw. Wyjaśnił, iż z mocy porozumienia kryzysowego z dnia 16 września 2015r. powód ostatecznie utracił prawo do 14 –stej pensji i deputatu węglowego za 2016r. Pozwany wyjaśnił, iż powód nie może skorzystać z uprawnień przewidzianych w porozumieniu z dnia 11 czerwca 2018r., albowiem nie był objęty tymże porozumieniem, nie pozostawał wszakże w stosunku pracy w czerwcu 2018r.

Pozwany wskazał, iż porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r. nie ma charakteru normatywnego i dla jego interpretacji i oceny skuteczności należy stosować wyłącznie przepisy kodeksu cywilnego wysuwające na plan pierwszy zasadę autonomii woli stron. Wolą stron porozumienia była nadpłata zawieszonych w 2015r. świadczeń wyłącznie na rzecz pracowników aktualnie zatrudnionych i pozostających w stosunku pracy w 2018r. Pozwany podkreślił również, iż w 2018r. powodowie nie byli pracownikami pozwanej, a zatem porozumienie czerwcowe nie mogło dotyczyć stosunków pracy, które już w 2018r. nie istniały.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód był zatrudniony w pozwanej Spółce na podstawie umowy o pracę do dnia 29 września 2016r. Powód świadczył pracę w 2015 i 2016r. w KWK (...) i był objęty Zakładowym Układem Zbiorowym Pracy z dnia 27 lipca 1994r. Powód nie pozostawał w stanie zatrudnienia u pozwanej w dniu 11 czerwca 2018r. (okoliczności bezsporne)

W dniu 16 września 2015r. zawarto porozumienie zbiorowe o zawieszeniu autonomicznych przepisów prawa pracy w (...) SA i stosowaniu nowych warunków pracy i płacy w zakresie wskazanym w Porozumieniu. Na mocy art. 9 ¹ k.p. wstrzymano na okres trzech lat wypłatę 14 –stej pensji (nagrody rocznej) oraz deputatu węglowego. (porozumienie – k. 6), począwszy od stycznia 2016r. Powodowie nie otrzymali 14- stej pensji i deputatu węglowego za 2016r. (okoliczność bezsporna).

W dniu 5 grudnia 2017r. odstąpiono ze skutkiem na dzień 01.01.2017r. co do 14 –stej pensji i ze skutkiem od 1 stycznia 2018r. – co do deputatu, od zapisów Porozumienia z dnia 16.09.2015r. wstrzymujących wypłatę niektórych świadczeń i przywrócono ich wypłatę na zasadach obowiązujących przed podpisaniem porozumienia z 2015r. (okoliczność bezsporna).

Porozumieniem z dnia 16 października 2018r. ustalono na 26 października 2018r. termin płatności deputatu węglowego. (k.11).

Porozumieniem z dnia 11 czerwca 2018r. w punkcie 2 pdpkt 1 ustalono termin nadpłaty 14 stej pensji za 2016r. na dzień 20 lipca 2018r. (k. 10)

Wysokości deputatu węglowego należnego powodowi za 2016r. wynosiła 4 172,40 zł.

Wysokość 14 – stej pensji powoda za 2016r. wynosiła 9 460,78 zł

(okoliczności bezsporne),

Powód złożył dniu 14.02.2020r. do Sądu Rejonowego w Gliwicach wniosek o zawezwanie pozwanej do próby ugodowej w sprawie zaległej 14 stej pensji i deputatu za 2016r. (dowód: wniosek – k. 17-19)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 9 §4 k.p. postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy (normatywne porozumienia) naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu nie obowiązują. Zgodnie z art. 9 ¹ k.p. jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy może być zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania całości lub w części przepisów prawa pracy określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy (nie dotyczy Kodeksu pracy, innych ustawy i aktów wykonawczych). Zawieszenie nie może trwać dłużej niż 3 lata.

Porozumienie zawarte w dniu 16 września 2015r. stanowiło porozumienie normatywne, wydane w oparciu o przywołaną normę art. 9 ¹ k.p., do którego bezspornie zastosowanie znajduje art. 9§4 k.p.

Porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r. dotyczyło warunków pracy i płacy na przyszłość, lecz również w pkt. 2 odwoływało się do postanowienia zawartego w §9 normatywnego porozumienia z dnia 16 września 2015r. Wyraźne nawiązanie do porozumienia z dnia 16 września 2015r. zawieszającego świadczenia przemawia za uznaniem normatywnego charakteru porozumienia z dnia 11 czerwca 2018r. Już bowiem w §9 porozumienia z dnia 16 września 2015r. strony przewidziały możliwość późniejszej realizacji całości lub części utraconych świadczeń z tytułu niewypłaconej 14 –stej pensji i deputatu węglowego. Zapis ten niewątpliwie dotyczył wszystkich pracowników, którzy w świetle obowiązujących układów zbiorowych pracy, nabyliby prawa do ww świadczeń, gdyby nie doszło do ich zawieszenia, niezależnie od tego, czy na dzień ewentualnej wypłaty będą pozostawać w stosunku pracy czy nie. Podkreślić należy, iż porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r. regulowało prawa i obowiązki stron stosunku pracy, a zatem i z tego powodu należało je sklasyfikować do katalogu normatywnych źródeł prawa pracy, podlegających w pierwszej kolejności reżimowi kodeksu pracy. Nie ma zatem żadnych podstaw do badania porozumienia z 2018 r. przez pryzmat przepisów kodeksu cywilnego, tj. art. 65 k.c., art. 58 k.c. czy art. 353 ¹ k.c.

W myśl art. 18 ^3b k.p. za naruszenie zasady równego traktowania uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jakiejkolwiek przyczyny, którego skutkiem jest pominięcie przy przyznawaniu świadczeń związanych z pracą. Zauważyć wszakże należy, iż w art. 18 ^3a §1 k.p. przewidziano otwarty katalog przyczyn nierównego traktowania. Zgodnie z art. 18 ^{3 c} k.p. pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Zgodnie z art. 11 ² k.p. pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków.

Mając na uwadze powyższe, podkreślić należy, iż normatywne porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r. naruszało zasadę równego traktowania pracowników w zakresie wynagradzania, bez żadnego obiektywnego powodu. Podstawą wypłaty 14 – stej pensji (nagrody rocznej) jest świadczenie pracy w roku poprzedzającym rok wypłaty. Powód w 2016r. spełnił ten warunek. Podobnie raz w roku należny jest deputat węglowy za czas przepracowany i czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Powód również spełnił ten warunek, znajdował się zatem w takiej samej sytuacji, jak pozostający w dniu 11 czerwca 2018r. w stanie zatrudnienia pracownicy objęci porozumieniem „czerwcowym”. Z uwagi na sytuację kryzysową w 2015r. porozumieniami zawieszono ww świadczenia. Reprezentowany przez związki zawodowe powód wraz z innymi pracownikami - objętymi porozumieniem czerwcowym, zrezygnowała z należnych świadczeń dla ratowania trudnej sytuacji ekonomicznej Spółki. Dzięki rezygnacji ze strony załogi, w tym powódki, z części świadczeń Spółka mogła poczynić oszczędności, co nie mogło nie mieć wpływu na stan jej finansów. Ostatecznie zmiana sytuacji ekonomicznej Spółki, do której przyczynił się również powód, otworzyła możliwość wypłaty utraconych świadczeń.

Podkreślić należy, iż porozumieniem z dnia 11 czerwca 2018r. nie ustanowiono nowych świadczeń mających zrekompensować utratę 14- stej pensji lub deputatu węglowego za 2016r. Były to bowiem świadczenia wypracowane przez załogę , w tym powoda, w 2016r, a nie w 2017 czy 2018r roku. Dlatego w pkt. 2 porozumienia z dnia 11 czerwca 2018r. posłużono się pojęciem nadpłata oznaczającym wypłatę świadczeń nienależnych – bo zawieszonych począwszy od 2015r. Z tego również powodu należy uznać, iż porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r., pozostające w ścisłym związku z porozumieniem z 2015r. powinno dotyczyć wszystkich pracowników zatrudnionych w 2016r., łącznie z powodem.

W §9 porozumienia z 2015r. wyraźnie przewidziano możliwość późniejszej realizacji świadczeń utraconych wszystkim, bez wyjątku, których objęło zawieszenie. Różnicowanie możliwości nadpłaty wyłącznie dla pracowników, którzy będą pozostawać w stanie zatrudnienia w przyszłości, z pominięciem pozostałych byłoby ewidentnym naruszeniem zasady równego traktowania w wynagradzaniu. Takie porozumienie w części wyłączającej nie obowiązywałoby zgodnie z art. 9 §4 k.p. Na marginesie zaznaczyć należy, iż przywołane przez pozwaną orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczą świadczeń przyszłych prywatyzacyjnych a nie utraconych (zawieszonych) i reaktywowanych świadczeń będących składnikami wynagrodzenia. Wobec powyższego rozważania w nich zawarte pozostają bez znaczenia dla niniejszej sprawy. Podobnie, powyższe uzasadnienie prawne nie stoi w sprzeczności z przywołanej przez pozwą uchwale SN z dnia 9 kwietnia 2008r. Nikt nie kwestionuje utraty z mocy porozumienia wrześniowego prawa do objętych pozwem świadczeń należnych w 2016r. Problem, polega na tym, czy dopuszczalne było w świetle przepisów prawa pracy zróżnicowanie w porozumieniu czerwcowym praw pracowników znajdujących się w te samej sytuacji. W tym zakresie Sąd Najwyższy nie wypowiadał się w przywołanej uchwale.

Porozumienie z dnia 11 czerwca 2018r., mogło dla prawnej skuteczności dotyczyć zatem wszystkich pracowników zatrudnionych w 2016r., niezależnie od tego czy pozostawali nadal w czerwcu 2018r. w stosunku pracy, odnosiło się bowiem do świadczeń nabytych w ramach istniejących wówczas stosunków pracy.

W konsekwencji, w porozumieniu z dnia 11 czerwca 2018r. w sposób nieuprawniony zawarto wyłączenie podmiotowe w zakresie realizacji utraconych świadczeń wypracowanych w 2015r. W części, w jakiej postanowienie pkt 2 porozumienia z dnia 11 czerwca 2018r. wyłącza z kręgu uprawnionych do otrzymania 14 - stej pensji i deputatu za 2016r. osoby, które nie pozostawały w stosunku pracy w czerwcu 2018r. , porozumienie nie obowiązuje, zgodnie z art. 9 §4 k.p. w zw. z art. 11 ² k.p. Należało zatem uznać za prawnie wiążące postanowienie pkt 2 porozumienia czerwcowego, po wyeliminowaniu ograniczeń podmiotowych i objąć nim wszystkich, którzy nabyli świadczenia w 2016r.

Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Okręgowy w Katowicach w wyrokach z dnia 21 kwietnia 2022r. w sprawie X Pa 197/21 i z dnia 10 czerwca 2022r. w sprawie X Pa 196/21.

Mając na uwadze powyższe, na mocy pkt. 2 porozumienia z dnia 11 czerwca 2018r., przy uwzględnieniu art. 9 §4 k.p. Sąd zasądził w całości powództwa.

Sąd orzekł o odsetkach zgodnie z art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p. , zgodnie z terminem wymagalności wynikającym z zawartych porozumień.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w zw. z §9 pkt 2w zw. z §2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r.

Na koszty procesu złożyły się po stronie powódki koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2700 zł.

Na mocy art. 113 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w zw. z art. 98 k.p.c., uwzględniając, iż opłata sądowa wyniosła 750 zł Sąd orzekł jak w punkcie 5 wyroku.